در قسمت شمالی و در دل مجموعه کوه های شاهو استان کرمانشاه شهری با مردمان اصیل به نام پاوه وجود دارد. پاوه قومیت های هورامی، جاف و زردویی را در دل خود جای داده است. مردمان این خطه از گویش های مختلفی مانند هورامی، جافی استفاده می کنند. ازدواج در این شهر اتفاق مهمی قلم داد می شود و مراسم های زیبایی برای آن تدارک می بینند.
در پاوه خوازبینی یا همان خواستگاری بر خلاف سایر شهرهای ایران توسط پدر داماد صورت می گیرد. در این شهر پسری که برای ازدواج آمادگی های لازم مانند بلوغ و کمال را داشت، زمان ازدواجش فرا رسیده است، بنابراین خانواده پسر به دنبال دختر مناسب سلیقه شان می گردند. بعد از پیدا شدن مورد مناسب و تایید پسر، باید از پدر دختر اجازه خوازبینی گرفته شود که این وظیفه بر عهده پدر دختر می باشد.
پدر دختر به اتفاق بزرگ تری یا به اصطلاح ریش سفیدی نزد پدر دختر رفته و موضوع را با او در میان می گذارند، پدر دختر مهلت خواسته و پاسخ دادنش را به زمان دیگری موکول می کند. در صورتی که پاسخ پدر دختر مثبت باشد، شبی تعیین شده و خانواده داماد برای خوازبینی به منزل دختر می روند.
در شب خواستگاری میزان شیربها و مهریه مشخص می شود و تاریخ مراسم های بعدی به تفاهم دو خانواده معین می گردد.
نشان کردن و زیباترین رسوم ازدواج در پاوه
بعد از خواستگاری شبی را برای نشان کردن در نظر می گیرند. خانواده داماد برای عروس هدیه هایی هم چون طلا، پارچه تهیه کرده و در این شب به عروسشان تقدیم می کنند. این طلا معمولا انگشتر است و این انگشتر در پاوه نشان گفته می شود، به این معنا است که ما دختر شما را نشان کردیم وخواستار او هستیم، بنابراین کس دیگری حق خواستگاری آمدن برای این دختر را ندارد.
در برخی از خانواده ها در همان شب عاقدی را به خانه دعوت کرده و عقد دختر و پسر را جاری می کنند. این کار به دلیل این است که دختر و پسر محرم باشند، تا بتواند برای سایر مراسم ها به خرید بروند و با هم بیشتر آشنا شوند. عقد در شب نشان اختیاری است و به رسم هر خانواده بستگی دارد.
عقد کنان و زیباترین رسوم همسریابی در پاوه
روزی که مناسبت خاص یا خوش یمنی داشته باشد، توسط بزرگ ترها برای عقد کنان انتخاب می شود. برای عقدکنان بسته به شرایط مالی خانواده ها وسایلی تهیه می گردد. حلقه های ازدواج و هدیه هایی توسط هر دو خانواده برای عروس و داماد آماده می شود.
برخی خانواده ها برای تهیه وسایل عقدکنان به اتفاق دختر و پسر راهی بازار می شوند، لباس، حلقه و توسط خانواده داماد برای دختر خریداری می شود و لباس و حلقه مردانه توسط خانواده عروس برای پسر خریداری می گردد. اما برخی خانواده ها خرید عقد کنان را جداگانه انجام می دهند.
سفره عقدی در منزل پدر دختر چیده و به رسم ادب بزرگ ترهای فامیل به مراسم دعوت می شوند. عقد در پاوه توسط ماموسا که روحانی اهل سنت است، جاری می شود. بعد از عقد دختر و پسر رسما زن و شوهر و محرم محسوب می شوند. رقص گروهی کردی و مراسم دف زنی از خصوصیات زیبا و جذاب مراسم عقدکنان در پاوه است که حکایت از اصالت و احترام به گذشتگان دارد.
در پاوه هزینه های عروسی و عقد کنان بر عهده هر دو خانواده است و خانواده دختر به داماد سخت گیری نکرده و در برگزاری مرسمات اهل تشریفات نیستند.
حنا بندان و زیباترین رسوم ازدواج در پاوه
یکی دیگر از زیباترین رسوم ازدواج و همسریابی در پاوه حنا بندان است که در این شهر شب قبل از عروسی را حنا بندان می گویند. در این شب مراسم ساده و زیبایی در منزل پدر دختر برگزار می شود که دست عروس را حنا می گیرند. دلیل استفاده از حنا هم این است که عروس تا زمانی که دستش رنگ حنا دارد تازه عروس محسوب می شود و برای خانه داری آماده نیست.
عروسی و زیباترین رسوم ازدواج در پاوه
عروسی در پاوه بیشتر در روز برگزار می شود. در گذشته بسته به توان مالی داماد عروسی تا ده روز جشن گرفته می شد، اما امروزه عروسی در سه روز و در مناطق شهری به یک روز هم محدود شده است. زنان کرد در عروسی لباس های سنتی کردی و زیورآلات خاص منطقه مانند دست بند های پهن و کلاه هایی که سکه طلا دارد استفاده می کنند.
خانواده عروس دخترشان را تا خانه داماد و مراسم همراهی می کنند. در هنگام خروج از منزل، برادر دختر پارچه یی که نان و نمک در آن وجود دارد را به کمر خواهرش می بندد، این کار به نشانه برکت و آرزوی خوشبختی برای عروس است. سپس بزرگان عروس را تا منزل داماد همراهی می کنند و به اصطلاح ساق دوش او می شوند.
هنگامی که عروس ب منزل داماد برسد، داماد و اقوامش با شربت و شیرنی از آن ها استقبال می کنند. از نکات جالب و زیبای این روز باید به پازرین بودن عروس اشاره کنیم، خانواده عروس سکه یی در کفش عروس می گذارند، که به این عمل پازرین بودن عروس گفته می شود. مراسم عروسی با رقص و آواز ادامه پیدا می کند و مهمان ها بعد از پذیرایی و صرف نهار هدیه هایی به رسم یادبود به عروس و داماد می دهند.
از آن جایی که پدر در اقوام کرد مقام بالایی دارد، بعد از سه روز عروس باید به منزل پدرش برود و از او هدیه ایی دریافت می کند.